TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu`nda görüşülen vergi yasa teklifine eklenen madde ile, insan sağlığına ve çevreye zarar verdiği halde bugüne kadar zorunlu önlemleri almadığı, yatırımları yapmadığı için yılbaşında kapatılması gereken kömür santrallere 2.5 yıl daha ek süre verilmesine karar verilmişti. Ekoloji Birliği tarafından konuyla ilgili yapılan açıklamada, 15 kömürlü termik santrale dördüncü kez havayı kirletme izni verilmek istendiği belirtilerek; “Üstelik üç yıl daha. Teklif yasalaşırsa, Türkiye’nin en eski ve kirli santralleri Haziran 2022 yılına kadar havayı kirletmeye, halk sağlığını tehdit etmeye devam edecek” denildi. 2013 yılından bu yana, baca gazı kükürt giderim tesisi, filtre sistemleri veya kül barajı gibi çevre ve halk sağlığının korunması için gerekli yatırımların yapılmadığı belirtilen açıklamada, TBMM’deki tüm partilerin milletvekillerine çağrıda bulunularak; “Sözünüzde durun, 14 Şubat 2019’da verdiğiniz sözü istisnasız bir şekilde yerine getirin ve söz konusu tasarının geri çekilmesini sağlayın ya da ‘ret’ oyu verin. Temiz hava haktır!” denildi.
“İş termin planındaki herhangi bir işin yapımının belirtildiği süreye göre bir yıl geciktiğinin tespiti halinde üretim tesisinin faaliyeti durdurulur”
Havayı kirletme izninin yeniden meclis gündemine getirildiği ifade edilen açıklamada; “14 Şubat 2019’da meclisteki tüm partilerin ortak kararıyla geri çekilen yasal düzenlemenin (Eski Madde 45) yeniden meclis gündemine gelmesi bekleniyor. Bu düzenleme yapılırsa 15 adet kömürlü termik santrale 4. kez havayı kirletme izni verilecek. 14 Şubat 2019 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde tüm partilerin ortak kararı ile geri çekilen ‘termik santrallere havayı kirletme izni’ veren yasal düzenleme yeniden gündemde. 2013’ten beri çevre yatırımlarını gerçekleştirme taahhütlerini yerine getirmeyen ve mühletleri yasal düzenlemelerle üç defa uzatılan 15 kömürlü termik santrale dördüncü kez havayı kirletme izni verilmek isteniyor, üstelik üç yıl daha. Teklif yasalaşırsa, Türkiye’nin en eski ve kirli santralleri Haziran 2022 yılına kadar havayı kirletmeye, halk sağlığını tehdit etmeye devam edecek. 1 Kasım 2019 tarihinde, Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşülen 2/2312 Esas Numaralı Dijital Hizmet Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi ile daha önce TBMM’den tüm siyasi partilerin reddettiği, havayı kirletme izni yeniden görüşülüp, Meclis Genel Kurulu’na sunulmak üzere kabul edildi. "MADDE - 14/3/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun geçici 8 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan "31/12/2019” ibaresi "30/6/2022” şeklinde değiştirilmiş, fıkraya "üretim faaliyeti durdurulamaz ve” ibaresinden sonra gelmek üzere "çevre mevzuatına uyuma yönelik yatırımların gerçekleştirilmemesi ve çevre mevzuatı açısından gerekli izinlerin tamamlanmaması nedeniyle” ibaresi ve ikinci cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümleler eklenmiştir. "Ancak çevre mevzuatına uyuma yönelik yatırımlara dair yapım sözleşmesi ile iş termin planını 30/6/2020 tarihine kadar Bakanlığa sunmayan üretim tesisleri bu haklardan yararlanamaz. İş termin planı sunulan üretim tesisleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından bu iş termin planına uyum açısından 1/7/2020 tarihinden itibaren 4 ayda bir denetlenir. Yapılan her bir denetimde bu iş termin planına uygun olmadığı tespit edilen tesislere 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununda yer alan ilgili idari para cezaları yirmi kat artırılarak uygulanır. İş termin planındaki herhangi bir işin yapımının belirtildiği süreye göre bir yıl geciktiğinin tespiti halinde üretim tesisinin faaliyeti durdurulur. Bu madde kapsamında verilen idari para cezalarına karşı dava açılması cezanın tahsil işlemlerini durdurmaz” denildi.
“Tasarının geri çekilmesini sağlayın ya da ‘ret’ oyu verin”
Tasarının geri çekilmesi için çağrıda bulunulan açıklamada; “Aşağıda belirtilen kömürlü termik santraller, 2013 yılından bu yana, baca gazı kükürt giderim tesisi, filtre sistemleri veya kül barajı gibi çevre ve halk sağlığının korunması için gerekli yatırımları yapmamaktadır. Bu santraller 2013 yılından itibaren özelleştirilmiş olup, Afşin Elbistan B Termik Santrali hariç, özel şirketler tarafından işletilmektedir. Çanakkale / 18 Mart Çanakkale Termik Santrali, Şırnak / Silopi Elektrik Termik Santrali, Kahramanmaraş / Afşin Elbistan A Termik Santrali, Karabük / Kardemir Karabük Demir Çelik Termik Santrali, Kütahya / Tunçbilek Termik Santrali, Kütahya / Seyitömer Termik Santrali, Manisa / Soma A Termik Santrali, Manisa / Soma B Termik Santrali, Sivas / Kangal Termik Santrali (1. Ve 2. üniteler), Zonguldak / Çatalağzı Termik Santrali, Ankara / Çayırhan Termik Santrali, Muğla / Yeniköy Termik Santrali, Muğla / Kemerköy Termik Santrali, Bursa / Orhaneli Termik Santrali, Kahramanmaraş / Afşin Elbistan B Termik Santrali. Bu santrallere 2013 yılından itibaren Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararlarını hiçe saymak pahasına ek süre verilmiş ve çevre yatırımlarını yapmaları talep edilmiştir. Oysa bu şirketler çevre ve halk sağlığını hiçe sayarak, söz konusu çevre yatırımlarını 6 yıldır hayata geçirmemekte, havayı kirletmeye ve halk sağlığına zarar vermeye devam etmektedir. Karar vericilere ve TBMM’deki tüm partilerin milletvekillerine sesleniyoruz: 1. Bu santrallerin çevre izinleri olmadan çalışması ve havayı kirletmeye devam etmesine izin vermeyin. 2. Sözünüzde durun, 14 Şubat 2019’da verdiğiniz sözü istisnasız bir şekilde yerine getirin ve söz konusu tasarının geri çekilmesini sağlayın ya da ‘ret’ oyu verin. Temiz hava haktır!” ifadelerine yer verildi.
(Eren Aşnaz)
