Ahmet Kamil Tunçel
Üniversitelerde Açılan Soruşturmalar
Ulusal ve yerel basına yansıyan haberlerde disiplin mekanizmasının, üniversitelerde sıklıkla, hukukun en temel prensibi olan “Dürüstlük Kuralı” göz ardı edilerek ve psikolojik yıldırma amaçlı olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde kararnamenin 35/b maddesi Rektörlük Hukuk Müşavirliği’ne “Üniversitenin tasarruflarının yürürlükteki kanunlara uygun olarak icrasında, idareye yardımcı olmak” görevini vermiştir. Soruşturma açılması bir idari tasarruf olduğundan, soruşturma açılırken gerçekleşen yetki kullanımının hukuka uygunluk denetiminin Hukuk Müşavirlikleri tarafından yapılması gerekirken uygulamada, Akademik birim amirleri olan Rektör, Dekan veya Müdürlerin yazılı emirleri doğrultusunda soruşturmalar açılmaktadır.
Akademik birim amirleri T.C.Anayasası’nın 128/2. maddesine tabi olan kamu görevlileridir. Anılan maddeye göre memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görev ve yetkileri kanunla düzenlenir. Anayasanın bu amir hükmüne göre hiç bir kamu görevlisi, kanunla kendisine verilmeyen bir görevi yerine getiremez; bir yetkiyi kullanamaz.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 13/b maddesi Rektörlerin; 16/b maddesi de Dekanların görev ve yetkilerini tek tek saymıştır. 2547 sayılı yasanın sistematiği içinde yüksekokul, meslek yüksekokulu, enstitü ve araştırma merkezi müdürleri, dekanlara verilmiş görev ve yetkileri kendi birimlerinde kullanırlar. Her iki maddede de Rektörlerin ve Dekanların dolayısıyla da Müdürlerin disiplin soruşturması açma yetkileri olduğunu düzenleyen herhangi bir fıkra yoktur. Ancak her iki maddenin 5. fıkrasına göre, 2547 sayılı kanunla verilen diğer görevleri yapabileceklerdir. Dolayısıyla, 2547 sayılı yasanın dışında, akademik birim amirlerine görev yükleyen yönetmelikler yok hükmündedir.
Disiplin işleri 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 53. Maddesinde düzenlenmiş; bu maddede akademik birim amirlerine “disiplin amiri” görevi verilmiştir. Disiplin amirinin disiplin soruşturması açma yetkisi ise 2547 sayılı kanunla değil, ilgili Disiplin Yönetmeliklerinde düzenlenmiştir. T.C.Anayasası’nın 128/2. maddesine göre kanunla düzenlenmesi gereken bir yetkinin yönetmelikte düzenlenmesi, anayasaya açıkça aykırıdır. Nitekim Danıştay 5. Dairesi 10.11.2005 tarih, 2005/3255 E. ve 2005/5075 K. sayılı kararında üst hukuk normuna aykırı bulunan yönetmelik hükmüne hukuki bir değer yüklemek suretiyle işlem tesis edilemeyeceğine karar vermiştir. Hukuk Müşavirliklerinin bu noktada devreye girip Rektör, Dekan ve Müdürlerin kanunsuz yetki kullanmalarını engellemeleri gerekmektedir.
