DOLAR 32.3454 %0.12
EURO 35.1805 %0.00
G.ALTIN 2243.3002 %-0.01
BITCOIN 65178.1209 %-3.24
ETHERIUM 3380.8809 %-3.59
havadurum

O gün!..

Bugün, Cumhuriyet?in ilan edilmesinin 95?inci yılı..

7837

 

 

95 yıl önce yine bir Pazartesi günü, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce kabul edilen Cumhuriyet, savaşlardan çıkmış, yorgun bir halkın, kazandığı zaferleri taçlandırması, bedelini ödediği özgürlüğü eline almasını sağladı…

Peki, o gün ne oldu?

En az, 29 Ekim 1923 günü kadar önemli ve Cumhuriyet’in simgelerinden olan 28 Ekim gecesi, toplantı halinde bulunan Cumhuriyet Halk Partisi Yönetim Kurulu, Mustafa Kemal Atatürk’ü davet eder. Burada yapılan görüşmelerin, bakanlar kurulu listesi üzerindeki fikir alışverişlerinin ardından Mustafa Kemal Atatürk, Çankaya’ya gitmek üzere meclis binasından ayrılır. Nutuk’ta bu geceyi; “Gece olmuştu Çankaya`ya gitmek üzere Meclis binasından ayrılırken, koridorlarda beni beklemekte olan Kemâlettin Sami ve Hâlit Paşa`lara rastladım. Ali Fuat Paşa Ankara`dan hareket ederken bunların Ankara`ya geldiklerini o günkü gazetede "Bir uğurlama ve bir karşılama" başlığı altında okumuştum. Daha kendileriyle görüşmemiştim. Benimle konuşmak üzere geç vakte kadar orada beklediklerini anlayınca, akşam yemeğine gelmelerini, Millî Savunma Bakanı Kâzım Paşa vasıtasıyla kendilerine bildirdim. İsmet Paşa ile Kâzım Paşa`ya ve Fethi Bey`e de Çankaya`ya benimle birlikte gelmelerini söyledim. Çankaya`ya gittiğim zaman, orada, beni görmek üzere gelmiş bulunan Rize Milletvekili Fuat, Afyonkarahisar Milletvekili Ruşen Eşref Bey`lerle karşılaştım. Onları da yemeğe alıkoydum. Yemek sırasında : "Yarın Cumhuriyet ilân edeceğiz" dedim. Orada bulunan arkadaşlar, derhal düşünceme katıldılar. Yemeği bıraktık. O dakikadan itibaren, nasıl hareket edileceği konusunda kısa bir program yaparak arkadaşları görevlendirdim” ifadeleri ila anlatan Atatürk, devletin idare şeklinin belirleneceği 29 Ekim’in müjdesini 28 Ekim gecesi vermiş oldu.

 

Ve o gün!

Yine Nutuk’ta; “O gece birlikte olduğumuz arkadaşlar erkenden ayrıldılar” diyen Atatürk, 29 Ekim 1923 gününü, “Efendiler, Parti Grubu toplantısına son verildi ve hemen Meclis toplantısı açıldı. Saat 18.00 idi [29 Ekim]. Kanun teklifi, Kanun-ı Esasî Encümeni tarafından usulen incelenip tutanağı hazırlanırken, Meclis diğer bazı işlerle meşgul oldu. Sonunda, Başkanlık kürsüsünde oturan Başkan Vekili İsmet Bey (Paşa) Meclis`e şu bilgiyi verdi : "Kanun-ı Esasî Encümeni, Teşkilât-ı Esasiye Kanunu`nda değişiklikler yapılması ile ilgili tasarının öncelikle ve derhal görüşülmesini teklif ediyor. "Kabul!" sesleri üzerine, tutanak okundu. Teklif edildiği gibi öncelikle görüşüldü. Nihayet, kanun, birçok konuşmacının "Yaşasın Cumhuriyet!" sesleriyle alkışlanan konuşmalarıyla kabul edildi.Ondan sonra Cumhurbaşkanı seçilmesi için Meclis`te oylamaya geçildi. Toplanan oyların sonucunu Başkanlık kürsüsünde oturan İsmet Bey (Paşa) Genel Kurul`a şu şekilde bildirdi: "Türkiye Cumhurbaşkanlığı için yapılan oylamaya yüz elli sekiz kişi katılmış ve Cumhurbaşkanlığına yüz elli sekiz üye, oybirliği ile Ankara Milletvekili Mustafa Kemal Paşa Hazretleri`ni seçmişlerdir."

Efendiler, Meclis`çe Cumhuriyet kararı 29/30 Ekim 1923 gecesi saat 20.30`da verildi. On beş dakika sonra, yani 20.45`te Cumhurbaşkanı seçildi. Durum, aynı gece bütün memlekete bildirildi ve her tarafta gece yarısından sonra yüz bir pâre top atılarak ilân edildi...” ifadeleri ile anlatıyor.