SPİKER

Spiker olmak isteyenler, seslerini eğitmeli, konuşma tekniklerindeki zayıf yönlerini güçlendirmeğe çalışmalıdır.Spikerler tercihen yüksek öğrenimli, türkçe ve yabancı dili bilen, genel kültürü zengin, iletişimi kuvvetli, haberciliği ve röportaj tekniklerini bilen, dürüst, çalışkan kimseler olmalıdır.Spiker, yasadışı olaylara karışmamış ve hüküm giymemiş olmalıdır. Bu durum spikerlerin okuduklarına ya da söylediklerine güvenilmesini sağlayacak önemli bir husustur.Spiker, kişilik sahibi olmalı, izleyiciyi tanımalı ve onlarla yüz yüze bir ilişki içindeymiş gibi doğal konuşabilmelidir. Spikerler, hem ev sahibi hem de konuk durumunda bulunduklarının bilincinde olmalı, bu nedenle içten davranmalı, izleyicilerin güven ve sevgisini kazanmağa çalışmalıdırlar.

 

Çalışma saatleri (çok erken ve çok geç saatler, bayram ve hafta sonu tatilleri) patron ve yöneticilerle canlı yayınlar, ihtilal dönemleri, halk arasında fazlaca tanınmanın getirdiği rahatsızlıklar, spikerlik mesleğinin zor yanları olarak görülebilir. Spikerlerin bu hayat tarzına uyum sağlayabilmeleri gerekir.Spikerlerin mesleğin imkanları elverdiği ölçüde düzenli bir hayata sahip olmaları, uyku düzenlerine dikkat etmeleri, asitli ve çok soğuk içeceklerden uzak durmaları gerekmektedir. Bu şartları yerine getirmeleri, onların sağlıklı kalmalarını, görevlerini layıkıyla yerine getirmelerini ve ekran karşısında izleyicilerine dinç gözükmelerini sağlayacaktır. İletişim alanındaki uzmanların araştırmalarına göre, konuşmacının etkisinin % 55`lik bir kısmı göze hitap eden ögelerle ilgilidir. Spikerin nasıl göründüğü, yüz ifadesi, jest ve mimikler ile bütünüyle beden hareketleri gözle ilgili ögeleri oluşturmaktadır. 

 

Konuşmacının etkisinin % 38`i ise, sese dayanmaktadır. Sesin kulağa yansıyan güvenilirlik, değerlilik gibi özellikleri önem arz etmektedir. Konuşmacının dış görünüşü kılık kıyafeti güven vermiyor ise dinleyicilerin itirazları, zihinlerinde konuşma başlamadan önce başlamış demektir. Spiker/sunucunun kılık kıyafetinin izleyiciler üstündeki etkisi çok önemlidir. Çok iddialı ve gösterişli giysilerden genellikle kaçınmalıdır. Göz almayan renkler seçilmeli, siyah-beyaz gibi aşırı zıt renklerden kaçınmalıdır. 

 

Televizyon, kişileri olduğundan toplu gösterir. Bu nedenle bol giysilerden de kaçınmalıdır. Herhangi bir takı ya da aşırı süslü bir elbise, dinleyicilerin dikkatinin söylenenlerden çok, onlara kaymasını sağlar. 

 

Beyaz bir etek ya da bluz, stüdyo ışıkları altında parlarken, mavi renk, kameraya çok daha iyi görünecektir. Abartılı saç ve ağır makyajdan kaçınılması gerekir. İyi yapılmış bir makyaj, televizyondaki görünüşü olumlu etkiler. Duruş, gövde hareketleri, jest ve mimikler, kısacası dinleyicinin duygu ve düşüncelerini etkilemek amacını güden bütün davranışlar, konuşmanın temel unsurlarıdır. Konuşmanın fiziksel dokusunu; jestler, mimikler, ses tonu, vurgulama ve tonlama gibi etkenler oluşturur. Ancak aşırı el kol hareketleri, gereksiz mimikler, çok yüksek sesle konuşmak, bilinçsiz vurgulamalar konuşmayı bozar. 

 

Beden dili jest ve mimiklerle gerçekleşir. Yüz kaslarının anlam ifade eden ya da bir anlam için kullanımı sonucu oluşan yüz ifadelerine; mimik, baş, el-kol, ayak-bacak hareketlerinin ya da bedenin tümünün kullanımına jest denir. Jest ve mimikler bazen konuşma dilinin yerini bile alabilmektedir. Yumrukların havaya kaldırılması ile kalabalıkların coşturulabilmesi, buna en iyi örnektir. 

 

Beden dili konuşmayı destekler fakat sürekli ön plana çıkarılmamalıdır.Çok aşırıya kaçıldığında izleyenlerin dikkatleri, almaları gereken mesajdan uzaklaşıp, hal ve hareketlere kayar. Televizyon spikerleri için dikkat edilmesi gereken önemli bir konu da prompter kullanımıdır. Prompter cihazı spikerin elinde bir metin olmadan doğrudan kameraya bakarak, sanki izleyicilerle karşılıklı konuşuyormuş gibi haberlerini sunabilmesini sağlar. Ancak bu cihazın spikere çok yakın yerleştirilmesi; iki gözün buruna doğru bakmasına yol açarak şaşı görünümü verir.

 

Prompterin, spikerin oturuş pozisyonuna göre sağında, solunda ya da göz seviyesinin altında veya üstünde olması, dışarıya bakıyormuş izlenimi vererek, izleyicinin dikkatinin başka yöne kaymasına neden olur. Tecrübeli bir spiker prompter arızası ihtimaline karşı, elinin altında yazılı bir metin bulundurmalı ya da önünde bulunan bir bilgisayarda metnini hazırda tutmalıdır.