ThePervert's Guide to Ideology (Bir Sapığın İdeoloji Rehberi)

Zizek, belgeselin neredeyse tamamında 21. yüzyılın postmodern popüler kültürünün ideolojisini ele alıyor. Aslında sürekli içinde bulunduğumuz ama ne işe yaradığının ya da ne anlama geldiğinin farkında olmadan tükettiğimiz nesnelerin ideolojiyi ne denli içinde barındırıp, onun bir çekirdeği haline geldiğini bize gösteriyor. "They Live" (Yaşıyorlar) filminde, ideoloji ile bize dayatılan gerçekler, film kahramanının bulduğu güneş gözlükleri ile ideolojik propagandanın gerçek yüzünü göstermektedir. Kapitalizm`in subliminal mesajlarını deşifre eden bu film, karamsar bir yapıdadır. Filmdeki sahnede, güzel bir ironi örneği sergilenerek kahramanın gerçekleri gözlüğü taktığı zamanlarda görebildiği gösterilmiştir. Oysa biz, hayatımıza yön veren propaganda mesajlarını, gözümüze taktığımız bir gözlük olarak yorumlayarak, gerçeği görebilmek için gözlüğü çıkarmamız gerektiği algısını taşırız. "At gözlüğü takmak" deyiminde gerçeklere veya farklı bakış açılarına algı kapılarımızı kapatmamız, "gözlüğü takmak" ile benzetilir. Filmin kahramanı, bu gözlüğü bir arkadaşına da takmak ister ancak bu kişi kavga etmek uğruna gözlüğü takmaz. Bu aslında bireyin bir yalanın veya tek yön bir bakış açısının içerisinde yaşadığının farkında olması ve gerçekleri öğrendiğinde acı çekeceğini düşünmesinden kaynaklıdır. Çünkü birey, ideoloji sahibi olmaktan zevk alır, kendini bir topluluğa aidiyet duygusuyla bağlar. Bunun elinden alınması ona acı verir. Ancak acı, ideolojinin kendisini bulduğu yer olduğu için, birey acı çekerken de zevk hissi duyabilir. Zizek burada göstergebilim ve psikanaliz kuramına bağlı kalarak filmi çözümlemiştir.İncelediği her kurmaca, reklam ve belge filme bir metin olarak yaklaşan filozof, onların içine sızmış olan ideoloji parçacıklarını psikanalizin metodolojisinden faydalanarak birer birer ortaya çıkarmakta ve teşhir etmektedir. Teşhir sürecinde ironinin güçlü mizahından yararlanmakta ve görsellikle desteklediği ironik anlatım dilinden etkili bir ideoloji eleştirisi çıkarmaktadır. Bir anlamda ele aldığı metinlerdeki hâkim yapıları, yapı bozuma uğratmaktadır. Yani Zizek ve kuramsal zemin arasındaki bağlantıyı Zizek`in kuramsal zemine bağlı kalarak filmleri eleştirmesiyle açıklayabiliriz. Friedrich Schiller tarafından yazılan, Beethoven`ın 1824 yılında tamamladığı 9. Senfonisinin dördüncü ve sonuncu bölümlerini uyarladığı şiir, "Neşeye Övgü" veya "İnsanlığa Övgü", evrensel boyutta adapte edilebilen bir eserdir. Dünyanın birbiriyle alakasız çeşitli bölgelerinde, birbirinden farklı politik hareketlerde kullanılmıştır. "A Clockwork Orange" (Otomatik Portakal) eserinde, kahraman Alex`in bakış açısı, evrensellik içerisinde yer almayan, "Dışarıda Bırakılan" yani ötekileştirilenleri göstererek, yücelik taşıyan Neşeye Övgü eserinin, bütün yüceliklerinden arınarak bir karnaval müziğine dönüşümünü gösterir. Eserin ilk bölümü ideolojik, ikinci bölümü ise resmî ideolojinin başarısızlığını ifade eder.Alex karakterinin gösterildiği sahnelerde filozof eleştiri yaparken psikanaliz kuramından faydalanmıştır. Psikanalitik yöntemle filmler üzerinden konuşan Zizek, bizleri görüntülerin arasına sızmış olan ideolojiler konusunda uyarmakta ve farkında olmadan içselleştirdiğimiz gizli mesajlara karşı duyarlı olmaya çağırmaktadır. "Jaws" (Denizin Dişleri) filminde, köpekbalığı sahildeki insanlara karşı saldırıya geçer. Güncel hayatımızda, dünyanın bazı bölgelerinde buna benzer olaylar yaşanmaktadır. Ancak ideolojik bir bakış açısıyla yorumladığınızda, bu sahne sizin farklı betimlemeler elde etmenizde yardımcı olabilir. Farklı görüşlerden birine göre köpekbalığı; sıradan ABD vatandaşlarına dışarıdan (ötekiden) gelen saldırıları, tehditleri simgeler. Başka bir görüş ise ABD`de sıkça yaşanan doğal felaketleri ima ettiği söyler. Fidel Castro`ya göre sol ideoloji taşıyan bir film olan Jaws, köpekbalıklarının sıradan ABD vatandaşlarının kanını emerek, onları sömüren, büyük sermayelerin simgesidir. Bu görüşlerin hepsi doğru da olabilir hepsi yanlış da olabilir. Burada köpekbalığı simgesiyle göstergebilim kuramı, insanlar ve köpek balığına verdiği tepkiler ise sinema sosyolojisi ile çözümlenmiştir."Titanik" filmi gerçekle karşı karşıya kaldığımız anda başka bir pencere açar. Yaşanan facianın ve filminin evrensel bir etki uyandırmasının nedeni; yakın gelecek tarihte ne olacağını göremeyen ve şaşa içerisinde yaşam sürenlerin durumudur. Hepimizin ilgisini çeken sahne; gemi batarken müzisyenlerin bir arada müzik çalması durumu da bunu açıklar. Gerçek Titanik enkazı incelenirken, acıdan duyulan bir haz ama aynı zamanda yüzümüzün donması durumu yaşanmıştır. Dikkatli incelediğinde, ideolojilerle yorumladığında `Hollywood Marksizmi` denilen olgu görülebilir. Alt sınıfta bulunan insanlara karşı, çoğunluğun birincisi sınıf kötülerin gülünç, sahte yakınlığını görebiliriz.. Üst sınıf mensubu olanlar, hayatları monotonlaştığında, alt sınıfla iletişime geçerek, onların yaşam enerjilerini emer ve yeniden doğar miti burada görülür. 

Slavoj Zizek`in "ThePervert`s Guide to Ideology" (Bir Sapığın İdeoloji Rehberi) isimli belgesel filmi incelendiğinde, ideolojilerin hayatımıza doğrudan ve dolaylı olarak müdahale etmesi, algı yönetimimizi değiştirerek, farkında olduğumuz olguları kendi filtresi ile süzerek olduğundan farklı olarak algılamamızı sağladığı sonucunu görüyoruz. Zizek belgesel boyunca anlattığım bu filmler gibi birçok filmi ele alıp analiz etmiştir, izlemenizi tavsiye ederim.