Bu 15 meyve ve sebzenin insan yapımı olduğunu biliyor muydunuz?

Günlük hayatımızda tükettiğimiz meyve ve sebzelerin birçoğunun, aslında doğanın bize sunduğu hallerinden çok farklı olduğunu biliyor muydunuz? Bugün market raflarında gördüğümüz portakal, muz, çilek gibi pek çok ürün insan eliyle melezlenmiş, değiştirilmiş ya da geliştirilen türlerden oluşuyor. İşte size insan yapımı, melezlenmiş ve genetik müdahale ile ortaya çıkmış 15 meyve ve sebze!

İnsan Yapımı Ne Demek?

İnsan yapımı meyve ve sebzeler, doğada kendi başına bulunmayan; yapay seçilim, melezleme ya da genetik müdahale sonucu ortaya çıkan bitkilerdir. Bu işlemler sayesinde daha dayanıklı, daha lezzetli ya da daha büyük ürünler elde edilir.

İnsan Yapımı Olmasının Zararları Var mı?

Bu sorunun cevabı her zaman net değil. Melezleme doğal yöntemlerle yapıldığında genellikle zararsızdır. Ancak genetik mühendisliği içeren ürünlerde tartışmalar devam etmektedir. GDO (Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar) bazı ülkelerde sınırlamalara tabidir.

Neden Bu Ürünler Tercih Ediliyor?

• Daha uzun raf ömrü
• Dayanıklı taşıma koşulları
• Estetik görünüm
• Artan tüketici talebine cevap verebilme
• Hastalıklara karşı dirençli türler

1. Portakal

Doğal haliyle yabani portakallar daha küçüktü ve tadı farklıydı. Bugün sevdiğimiz tat, büyüklük ve parlak turuncu renk, mandalina ve pomelo melezlemesiyle ortaya çıktı.

2. Çilek

Ortaçağda dekorasyon amaçlı kullanılan minik kırmızı meyveler, Fransız çiftçilerin 18. yüzyılda yaptıkları melezleme çalışmalarıyla bugünkü büyük ve tatlı çilek halini aldı.

3. Fıstık

And Dağları bölgesindeki yabani türler zamanla insan müdahalesiyle çaprazlandı, bugünkü yumuşak kabuklu ve tatlı fıstık türlerine evrildi.

4. Karnabahar

Karnabahar, lahana, brokoli gibi sebzeler aslında tek bir yabani türden gelen, insan tarafından farklı özellikleri ön plana çıkarılan sebzelerdir.

5. Patlıcan

Çin’de MÖ 59 yılında evcilleştirilen patlıcan, ilk başta dikenli ve soluktu; bugünse pürüzsüz ve parlak mor rengiyle sofralarımızda.

6. Muz

Doğal muzlar çekirdekli ve küçüktü; ancak insan müdahalesiyle çekirdeksiz, sulu ve tatlı muzlar üretildi.

7. Çekirdeksiz Karpuz

Çekirdekli karpuzlar artık yerini çekirdeksiz, daha tatlı ve sulu karpuzlara bıraktı. Bu da melezleme ve kromozom sayısıyla oynanmasıyla mümkün oldu.

8. Pluot (Erik-Aprikot Melezi)

ABD’de 1980’lerde erik ve kayısının el yapımı melezi olarak ortaya çıktı, tat ve görünüm olarak erik ve kayısı arasında benzersiz bir meyve.

9. Dolmalık Biber

Vahşi ataları küçük ve çok acı olan biberler, insan müdahalesiyle daha büyük, renkli ve tatlı dolmalık biberlere dönüştü.

10. Tangelo

Mandalina ile greyfurtun melezlenmesiyle elde edilen tangelo, ince kabuğu ve tatlı-ekşi aromasıyla sevilen bir turunçgil türü.

11. Greyfurt

Pomelo ve portakalın tesadüfi melezlenmesiyle ortaya çıktı; adındaki “grape” (üzüm) benzerliği, salkım şeklinde büyümesine dayanır.

12. Brokoli

Yine Brassica ailesinden gelen brokoli, antik çağlardan beri insanlar tarafından çiçek tomurcukları öne çıkarılarak geliştirildi.

13. Mısır

Vahşi teosinte otundan evrimleşen mısır, binlerce yıllık seleksiyon ve ıslah sonucu bugünkü iri koçanlı, tatlı formuna ulaştı.

14. Çekirdeksiz Üzüm

Tohumlu üzümlerden farklı olarak çekirdeksiz türler, genetik anormallikler sayesinde oluştu ve özel üretimle yaygınlaştı.

15. Havuç

5000 yıl önce yabanî havuçlar ince ve acımtırakken, insanlar tarafından daha tatlı, iri ve turuncu hale getirildi.

İnsan Yapımı Meyve ve Sebzeler Zararlı mı?

Bu sorunun cevabı oldukça karmaşık. Melezleme doğal süreçlerle gerçekleşirken, genetik mühendislik ise bilimsel müdahaleler içerir. Ancak bu ürünler uzun yıllardır insan beslenmesinde yer almakta ve sağlık açısından genel kabul görmektedir.

Kaynak