Kaz Dağları’nın Zirvesindeki Saklı Antik Kent: Lamponia

Tarihi M.Ö. 5. yüzyıla kadar uzanan antik bir yerleşim yeri olan Kozlu köyü, Kaz Dağları'nın batıya uzanan eteklerinde, 565 metre yükseklikteki Kozlu Dağı'nın zirvesinde konumlanıyor.

Assos’un Gölgesinde Kalmış Bir Hazine

Antik Troas Bölgesi’nin önemli şehirlerinden biri olan Lamponia, batısında Assos, doğusunda Gargara ile çevrili. Kentin adı, M.Ö. 478-477 yıllarına ait Attika-Delos Deniz Birliği vergi listelerinde geçiyor. Listelere göre Lamponia, bu birliğe uzun yıllar vergi ödemiş ve birliğin etkin bir üyesi olmuştur. Ancak tarihsel belgeler, M.Ö. 425-424 yıllarından sonra kentin listelerde yer almadığını gösteriyor. Bu durum, kentin giderek zayıfladığını ve M.Ö. 350 yılı itibarıyla sikkelerinin basılmamasıyla birlikte ortadan kaybolduğunu düşündürüyor.

Yunan tarihçi Strabon, Lamponia’yı Assos ve Gargara gibi Aiol yerleşmeleri arasında sayarken; Pers komutan Otanes, M.Ö. 506 yılında Antandros üzerinden ilerleyerek bu kenti ele geçirmişti. Bu bilgi, kentin Antandros’a da oldukça yakın olduğunu ortaya koyuyor.

Tahrip Olmuş Surlar ve Sessiz Kalıntılar

Bugün Lamponia’da yüzeyde yalnızca tahrip olmuş sur kalıntıları, birkaç mimari taş parça ve izole objeler görülüyor. Kentin etrafını çeviren yaklaşık 3000 metrelik surlar, yerel andezit ve konglomera taşlarıyla çokgen örgü şeklinde inşa edilmiş. Arkeolog Joseph Thacher Clarke, surların yüksekliğini 7-8 metre olarak ölçerken, batı kısmında yer alan açıklığın ana giriş olduğunu belirtiyor. Bu görkemli kalıntılara rağmen, kentte bugüne dek herhangi bir arkeolojik kazı çalışması yapılmamış olması dikkat çekiyor.

Kültürel Miras Koruma Altında

Kozlu Köyü, 1928 yılından bu yana aynı ismi taşıyor. Taş ustalarının elinden çıkmış özgün mimarisi, denize hâkim eğimli sokakları ve tarihî dokusuyla dikkat çeken köy, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından koruma altına alınmış durumda. Köyün her sokağından deniz manzarası görmek mümkün. Aynı zamanda "Yörük ve Manav" kökenli bir yerleşim olan Kozlu’nun adı, “ceviz” anlamına gelen “koz” kelimesinden türemiş.

Gözler Lamponia’ya Çevrildi

Bölgeyi 19. yüzyılda gezip araştıran Joseph Thacher Clarke başta olmak üzere birçok Batılı gezgin, Lamponia'dan bahsetse de kent uzun süre gölgede kaldı. Assos’ta sürdürülen kazı çalışmaları hızla ilerlerken, Lamponia hâlâ resmi arkeolojik araştırmalardan mahrum. Ancak hem halkın hem de akademisyenlerin ilgisinin artmasıyla birlikte, Lamponia Antik Kenti’nde kazı çalışmalarının başlatılması gündemde.

Küçükkuyu’ya 22 km, Ayvacık’a ise sadece 11 km uzaklıkta bulunan Kozlu Köyü, sadece doğa severleri değil, aynı zamanda tarihin izini sürmek isteyenleri de ağırlamaya hazırlanıyor. Kaz Dağları’nın zirvesindeki bu sessiz antik kent, yeniden gün yüzüne çıkacağı günü bekliyor.