Mondros İttifak Mezarlığı’nda 148 Avustralyalı ve 76 Yeni Zelandalı asker yatıyor. Winston Churchill’in karargâhını kurduğu ve 2 ay kaldığı adanın Portianu sahil köyünde ise Çanakkale Savaşı’nda hayatlarını kaybedenler için iki ayrı mezarlık var.
İlki 352 müttefik kuvvetler askerinin yattığı mezarlık, ikincisi de Müslüman mezarlığı. İngiliz Ulusal Topluluğu Savaş Mezarlıkları Komisyonu’nca (CWGC) yapılan Müslüman mezarlığında granitten bir anıt da dikili. Anıtın üzerinde üç levha var. Biri Arapça harfler ile yazılı. Ada’nın kuzeyine bakan ikinci levhada İngilizce “170 Mısırlı asker bu noktaya yakın yerde gömülüdür”, güneye bakan üçüncü levhada ise yine İngilizce “56 Türk askeri bu noktaya yakın yerde gömülüdür” yazıyor.
Bir tarafı denize bakan mezarlığın etrafı kısa bir duvar ve küçük taşlarla çevrili. Burada yatan Türk askerlerinin kimlikleri bilinmiyor. Türk askerlerinin Çanakkale Savaşı sırasında esir düşerek Ada’ya getirildikleri ve 1917-1919 yılları arasında öldükleri tahmin ediliyor.
Limni adasındaki Türk şehitliğini bin bir güçlükle bulduklarını söyleyen Gökçeada Kent Konseyi Başkanı Bülent Aylı yaptığı açıklamada, "Çanakkale’mize elli kilometre uzakta, Çanakkale Savaşı şehitlerimiz yatıyor. Şehitliğin Mondros Limanına yakın bir yerde olduğu söyleniyordu. Ancak biz birkaç sefer gittik bulamadık. Navigasyon da çekmiyordu. Taksi tuttuk 2-3 sefer, ancak bulduk. Bu Türk Şehitliği çorak, ıssız bir yerde. Yakınında bir küçük balıkçı barınağı var. Onu baz alarak ulaşabildik. Dört duvar içinde bir anıt vardı. Zamanında Ruslar yapmış. Rus askerlerinin mezarları var burada. Dört duvar metruk bir yer, acilen el atılması gerekir. Devletimizin bu şehitliği envanterine alıp gerekli tadilatları, kabirlerin bakımlarını yaptırması gerekiyor. Vatan evlatları orada mahzun bir halde Fatiha ve ilgi bekliyor.
(HADİYE AYŞE İRİM)