Prof. Dr. Çırak, 2022 yılında dünya genelinde yaklaşık 20 milyon yeni kanser vakası tespit edildiğini ve 9,7 milyon kişinin kanser nedeniyle hayatını kaybettiğini ifade etti. En sık görülen kanser türünün 2,5 milyon yeni vaka ile akciğer kanseri olduğunu belirten Çırak, bu kanser türünün ölümlerde de %18,7 oranıyla ilk sırada yer aldığını vurguladı. nKadınlarda meme kanseri, erkeklerde ise akciğer ve prostat kanseri öne çıkarken, kolorektal kanser her iki cinsiyette de yaygın görülen bir diğer tür olarak dikkat çekiyor.
Gelecek yıllara dair öngörülerde bulunan Prof. Dr. Çırak, 2040 yılına kadar kanser vakalarının %55 artmasının beklendiğini, 2050 yılında ise bu sayının 35 milyona ulaşacağını söyledi. Bu artışın nedenleri arasında tütün, alkol, obezite ve hava kirliliği gibi risk faktörleri yer alıyor.
Türkiye özelinde değerlendirmelerde bulunan Çırak, 2022 yılında yaklaşık 240 bin yeni kanser vakasının görüldüğünü ve 129 bin 672 kişinin kanser nedeniyle yaşamını yitirdiğini belirtti. Erkeklerde akciğer, prostat ve kolorektal kanser, kadınlarda ise meme, tiroid ve kolorektal kanserlerin ön planda olduğunu aktardı.
Kanserle mücadelede en önemli etkenin erken teşhis olduğunun altını çizen Çırak, Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen tarama programlarının önemine dikkat çekti. Bu kapsamda; Meme kanseri için 40-69 yaş arası kadınlarda 2 yılda bir mamografi, Kolorektal kanser için 50-70 yaş arası bireylerde dışkıda gizli kan ve kolonoskopi, Serviks kanseri için ise 30-65 yaş arası kadınlarda 5 yılda bir PAP smear veya HPV DNA testi uygulanıyor.
Kanser ölümlerinin yaklaşık %35’inin dokuz değiştirilebilir risk faktörü ile ilişkili olduğunu belirten Prof. Dr. Çırak, bu faktörleri şöyle sıraladı; “Sigara, alkol, meyve ve sebzeden fakir beslenme, obezite, fiziksel hareketsizlik, korunmasız ilişki, hava kirliliği, katı yakıt kullanımı ve kontamine enjeksiyonlar.”
Bu risk faktörleriyle mücadele için toplumun bilinçlendirilmesi ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kazandırılması gerektiğini vurgulayan Çırak, “Erken teşhis ve koruyucu sağlık politikaları, kanserle mücadelenin temelini oluşturuyor” dedi.
(ERHAN TAYLAN)