Güneşhan “Gençlerimiz yalnızca ucuz iş gücü olarak görülmemeli”

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Çanakkale Milletvekili ve TBMM Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Üyesi İsmet Güneşhan, Türkiye’de eğitimde ve istihdamda olmayan gençlerin (NEET) durumuna dikkat çekerek konuyu Meclis gündemine taşıdı. Güneşhan, Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı’na verdiği soru önergesinde, genç işsizliğinin ve eğitim dışı kalmanın yarattığı toplumsal sorunlara vurgu yaptı.

Güneşhan önergesinde şu ifadelere yer verdi:

“Eğitimde ve istihdamda yer almayan gençlerin yalnızca ucuz iş gücü olarak değerlendirilmesi, kamuoyunda gençler arasında eşitsizlik yarattığı gerekçesiyle yoğun biçimde tartışılmaktadır. 2024-2028 yıllarını kapsayan 12. Kalkınma Planı’nda, eğitimde ve istihdamda olmayan gençlere ilişkin önemli hedefler belirlenmiştir. Planda, “Eğitimde ve istihdamda olmayan gençlerin istihdama erişimlerini desteklemeye yönelik programların etkinliği artırılacaktır” ifadesine yer verilmiştir. Ayrıca, Eğitimde ve istihdamda olmayan gençlere yönelik yapılan analizler çerçevesinde birey, aile ve toplum odaklı bütüncül bir yaklaşımla eğitime veya istihdama katılımlarını destekleyen program ve projeler geliştirilecektir”,“Eğitimde ve istihdamda olmayan gençlere yönelik STK’larla işbirliği çalışmaları yapılacaktır”.“Eğitimde ve istihdamda olmayan genç kadınların yaşam becerilerinin geliştirilmesi ve istihdama katılımlarının sağlanmasına yönelik çalışmalar yürütülecektir” gibi hedefler de yer almaktadır.

12.Kalkınma Planı Eğitimde Kalitenin Artırılması Özel İhtisas Komisyonu Raporu’nda ise ‘Farklı OECD Ülkelerinde Eğitimde ve İstihdamda Olmayan Gençlerin Oranı’ başlığı altında, OECD’nin 2022 yılı verilerine göre Türkiye’nin OECD ülkeleri arasında 18-24 yaş aralığında eğitimde ve istihdamda olmayan genç oranının %32 ile en yüksek ülke olduğu belirtilmiştir. Raporda, son yıllarda mesleki ve teknik eğitim liselerinde uygulamaya konulan kamu-özel iş birliği modeli sayesinde gençlerin iş gücü piyasasına katılım oranında artış yaşandığı ifade edilmiştir. Bununla birlikte, bu modelin ortaöğretim ve yükseköğretim gibi eğitimin farklı kademelerinde de geliştirilmesi; iş gücü piyasasının talep ettiği nitelikleri kazandıracak bir eğitim politikasına yönelik iyileştirmelerin yapılması gerektiği vurgulanmıştır.”

Güneşhan, önergesinde şu soruları yöneltti:

1. Eğitimde ve istihdam olmayan gençlere yönelik bakanlığınız bünyesinde hangi analizler yapılmıştır? Bunlar rapor haline getirilmiş midir?

2. OECD’nin 2025 raporuna göre Türkiye, 18-24 yaş aralığındaki gençlerin %31,3’ünün ne eğitimde ne de istihdamda yer aldığı ülke olarak OECD ülkeleri arasında ilk sırada yer almaktadır. Aradan geçen yıllara rağmen bu oranın kayda değer biçimde düşmemesinin nedenleri nelerdir?

3. Eğitimde ve istihdamda olmayan gençlerin, eğitime ya da iş gücü piyasasına kazandırılması amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında yürütülen ortak bir teşvik çalışması var mıdır? Varsa bunlar nelerdir?

4. Eğitimde ve istihdama olmayan gençlere yönelik hangi STK’larla, ne tür çalışmalar yapılmıştır? Yeni çalışmalar planlanmakta mıdır?

5. Eğitimde ve istihdamda olmayan genç kadınların yaşam becerilerinin geliştirilmesi ve istihdama katılımlarının sağlanmasına yönelik hangi çalışmalar yapılmaktadır? Bu konuda iş birliğinde bulunulan STK var mıdır?

6. Eğitimde ve istihdamda olmayan gençlerin oranının yüksek olduğu bölgeler veya iller belirlenmiş midir? Belirlendiyse bu bölgelerde özel bir eğitim veya istihdam politikası uygulanmakta mıdır?

7. Bakanlığın varsa hayata geçirdiği teşvik programları ne gibi sonuçlar vermiştir? Önümüzdeki süreçte yapılması düşünülen programlardan ne gibi bir katkı beklenmektedir?”