ÇOMÜ araştırmacılarından 5 bin yıl öncesine ait deprem keşfi

Diyarbakır’ın Ergani ilçesinde yer alan ve insanlık tarihinin en erken yerleşim alanlarından biri olarak kabul edilen Çayönü Tepesi’nde yürütülen kazı çalışmalarında, yaklaşık 5 bin yıl öncesine ait bir depremin izleri gün yüzüne çıkarıldı. Kazılar, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Uygulamalı Bilimler Fakültesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi ve Çayönü Tepesi Kazı Başkanı Doç. Dr. Savaş Sarıaltun koordinasyonunda yürütülüyor. Elde edilen bulgular, MÖ 2850’lere tarihlenen bir yapının, deprem etkisiyle kerpiç bloklardan örülmüş duvarlarının yıkıldığını gösteriyor.

Doç. Dr. Sarıaltun, geçtiğimiz yıl yapılan jeolojik incelemeler sonucunda bölgedeki fay hatlarının analiz edildiğini belirterek şu bilgileri paylaştı; “Çayönü’nün yakın çevresinde aktif bir fay hattı bulunmamakla birlikte, kuzeydeki Elazığ–Sivrice bölgesindeki sismik hareketliliğin dolaylı etkileriyle yapının zarar görmüş olabileceğini düşünüyoruz. Bu durum, tarihöncesi yerleşimlerin doğa olaylarıyla nasıl etkileşime girdiğini anlamamız açısından son derece önemli” dedi.

Kazı ekibi, söz konusu yapının kültür dolgularında döneme ait çanak-çömlek örnekleri, tam kaplar ve çeşitli arkeolojik buluntular tespit etti. Bu bulgular, MÖ 3. binyıl başlarına ait kronolojik verilerin doğrulanmasına ve İlk Tunç Çağı II Dönemi kültürel sürecinin daha iyi anlaşılmasına önemli katkı sağladı.

Doç. Dr. Sarıaltun, elde edilen bulguların yalnızca Çayönü için değil, aynı zamanda Diyarbakır ve Yukarı Dicle Havzası’nın erken dönem doğa olayları tarihine de ışık tuttuğunu belirterek şunları ekledi; “Tıpkı Diyarbakır Bismil yakınlarındaki Salat Tepe’de MÖ 2300’lerden başlayan ve MÖ 1600’lere kadar süren çok katmanlı deprem izleri gibi, Çayönü’nde de MÖ 2850 civarında yaşanan bir sismik hareketliliğin arkeolojik kalıntılarını belgeledik. Böylece bölgenin jeolojik ve arkeolojik hafızasına yeni bir sayfa daha eklemiş olduk” şeklinde ifade etti.

ÇOMÜ araştırmacılarının yürüttüğü bu bilimsel çalışma, Türkiye’nin arkeolojik mirasının korunması ve doğal afetlerin tarihsel izlerinin belgelenmesi açısından büyük önem taşıyor.